|
Từ điển Tiếng Việt (Vietnamese Dictionary)
Trần Khâm
(Máºu ngá» 1258 - Máºu thân 1308)
Còn gá»i là Trần Sâm, Vua thứ ba nhà Trần, miếu hiệu Nhân tông, cÅ©ng là nhà Pháºt há»c đứng đầu trúc lâm tam tổ, phái Thiá»n tông Yên Tá». Sinh ngà y 11-10 Máºu ngá» (7-2-1258), con trưởng Thánh tông
Năm Máºu Dần 1278 ông lên ngôi, cùng vá»›i cha và các đại thần Trần Quốc Tuấn, Trần Quang Khải chấn chỉnh việc nÆ°á»›c, vượt khó khăn, hai lần đánh tan quân Nguyên - Mông xâm lược (1285-1287)
Triá»u đại ông nổi báºt tinh thần quân dân đại Ä‘oà n kết, nổi tiếng qua hai cuá»™c Há»™i nghị Diên Hồng và Bình Than
Năm Quà tị 1293 ông nhÆ°á»ng ngôi cho con là Trần Thuyên (tức Anh Tông) là m Thái Thượng hoà ng, cùng con coi sóc việc chÃnh trị. Äến năm 1299 ông hoà n toà n phủi sách trần tục, lên núi Yên TỠẩn tu, pháp hiệu là HÆ°Æ¡ng Vân đại đầu Ä‘a, khai sáng Thiá»n tông phái Yên Tá», cÅ©ng gá»i là phái Trúc Lâm. Do đấy, nhân dân cÅ©ng gá»i ông là Trúc Lâm Äại Äầu Äà hoặc Äiá»u ngá»± giác hoà ng (Ông là vị tổ thứ I Trúc Lâm Yên Tá», vị tổ thứ II là Pháp Loa Äồng Kiên CÆ°Æ¡ng, vị tổ thứ III là Huyá»n Quang Là Äạo Tái, được Ä‘á»i tôn xÆ°ng là Trúc Lâm tam tô)
Ngà y 3-10 Máºu thân (16-11-1308) ông mất tại Yên Tá», hưởng dÆ°Æ¡ng 50 tuổi. Ông có soạn các sách:
- Thiá»n lâm thuyết chung ngÆ° lục
- Tăng già toái sự
- Thạch thất mị ngữ
- Äại lÆ°Æ¡ng hải ấn thi táºp
- Trung hưng thực lục
- Trần Nhân tông thi táºp
- Khóa hÆ° táºp
Má»™t số tác phẩm trên đã thất lạc, nay chỉ còn 25 bà i thÆ¡ chữ Hán và 1 bà i phú Nôm CÆ° trần lạc đạo chép trong Việt âm thi táºp và Thiá»n tông ban hạnh
|
|
|
|